موز در بسیاری از کشورهای جهان کشت می‌شود، به‌ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری. برخی از کشورهایی که به‌طور گسترده موز کشت می‌کنند عبارتند از:
۱٫ هند: بزرگترین تولیدکننده موز در جهان.
۲٫ چین: یکی از تولیدکنندگان مهم موز.
۳٫ فیلیپین: یکی از بزرگترین صادرکنندگان موز.
۴٫ اکوادور: بزرگترین صادرکننده موز در جهان.
۵٫ برزیل: یکی از تولیدکنندگان اصلی موز در آمریکای جنوبی.
۶٫ اندونزی: تولیدکننده بزرگ موز در آسیای جنوب‌شرقی.
۷٫ کلمبیا: یکی از صادرکنندگان مهم موز.
۸٫ گواتمالا: تولیدکننده و صادرکننده مهم در آمریکای مرکزی.
۹٫ تایلند: یکی از کشورهای تولیدکننده موز در آسیای جنوب‌شرقی.
۱۰٫ مکزیک: تولیدکننده و صادرکننده موز در آمریکای شمالی.
۱۱٫ ویتنام: یکی از تولیدکنندگان بزرگ موز در آسیای جنوب‌شرقی.
۱۲٫ تنگانیکا: یک کشور کوچک در آفریقا که موز کشت می‌کند.
۱۳٫ اوگاند: یکی از بزرگترین تولیدکنندگان موز در آفریقا.
۱۴٫ کنیا: تولیدکننده موز در شرق آفریقا.
۱۵٫ پرو: یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان موز در آمریکای جنوبی.
این کشورها تنها نمونه‌ای از کشورهایی هستند که موز کشت می‌کنند. به‌طور کلی، موز در بیش از ۱۰۰ کشور جهان کشت می‌شود و یکی از مهمترین محصولات کشاورزی در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است.
بر اساس آخرین آمارهای موجود (تا سال ۲۰۲۳)، اطلاعات زیر در مورد تولید و صادرات موز به دست آمده است.
تولیدکنندگان برتر موز در جهان
۱٫ هند:
میزان تولید: حدود ۳۰ میلیون تن در سال.
درصد تولید جهانی: تقریباً ۲۵%.
۲٫ چین:
میزان تولید: حدود ۱۱ میلیون تن در سال.
درصد تولید جهانی: تقریباً ۹%.
۳٫ فیلیپین:
میزان تولید: حدود ۹ میلیون تن در سال.
درصد تولید جهانی: تقریباً ۷٫۵%.
۴٫ اندونزی:
میزان تولید: حدود ۷ میلیون تن در سال.
درصد تولید جهانی: تقریباً ۶%.
۵٫ برزیل:
میزان تولید: حدود ۶٫۵ میلیون تن در سال.
درصد تولید جهانی: تقریباً ۵٫۵%.
صادرکنندگان برتر موز در جهان
۱٫ اکوادور
میزان صادرات: بیش از ۶٫۵ میلیون تن در سال.
درصد صادرات جهانی: تقریباً ۲۵%.
۲٫ فیلیپین:
– میزان صادرات: حدود ۳٫۵ میلیون تن در سال.
– درصد صادرات جهانی: تقریباً ۱۳%.
۳٫کاستاریکا:
میزان صادرات: حدود ۲٫۵ میلیون تن در سال.
درصد صادرات جهانی: تقریباً ۱۰%.
۴٫کلمبیا:
میزان صادرات: حدود ۲ میلیون تن در سال.
درصد صادرات جهانی: تقریباً ۸%.
۵٫ گواتمالا:
میزان صادرات: حدود ۱٫۸ میلیون تن در سال.
درصد صادرات جهانی: تقریباً ۷%.
این آمارها نشان می‌دهند که هند و چین بزرگترین تولیدکنندگان موز در جهان هستند، در حالی که اکوادور بزرگترین صادرکننده موز است. این کشورها نقش مهمی در بازار جهانی موز ایفا می‌کنند و تاثیر زیادی بر عرضه و تقاضای این محصول دارند.
ایران یکی از تولیدکنندگان کوچک موز در جهان است و میزان تولید آن نسبت به تولیدکنندگان بزرگتر مانند هند، چین و فیلیپین بسیار کمتر است. بر اساس آخرین اطلاعات موجود:
میزان تولید موز: حدود ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ تن در سال است.
ایران به دلیل شرایط آب و هوایی خود، به ویژه در مناطق جنوبی و گرمسیری مانند استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان، توانسته است موز کشت کند. با این حال، تولید موز در ایران به اندازه‌ای نیست که بتواند نیاز داخلی را کاملاً تأمین کند و به همین دلیل بخش قابل توجهی از موز مورد مصرف در کشور از طریق واردات تأمین می‌شود.
تولیدکنندگان بزرگ موز مانند هند و چین عمدتاً صادرکنندگان بزرگی نیستند به چند دلیل کلیدی:
- مصرف بالای داخلی:
- هند و چین جمعیت بسیار زیادی دارند و مصرف داخلی موز در این کشورها بسیار بالاست. به همین دلیل، بخش عمده‌ای از تولید موز صرف تأمین نیازهای داخلی می‌شود و موز کمی برای صادرات باقی می‌ماند.
- اولویت‌های اقتصادی و غذایی:
- این کشورها ممکن است بر تأمین امنیت غذایی داخلی و پاسخگویی به نیازهای تغذیه‌ای جمعیت خود تاکید بیشتری داشته باشند تا بر صادرات. موز در بسیاری از مناطق این کشورها یک ماده غذایی اصلی و مهم است.
- زیرساخت‌ها و لجستیک:
- صادرات موز نیاز به زیرساخت‌های مناسب برای حمل و نقل و نگهداری دارد تا از فساد محصول جلوگیری شود. ممکن است زیرساخت‌های لجستیکی در برخی از این کشورها به اندازه کافی توسعه نیافته باشد تا امکان صادرات گسترده فراهم شود.
- سیاست‌های تجاری و کشاورزی:
- سیاست‌های دولت‌های این کشورها ممکن است به گونه‌ای باشد که تولیدکنندگان را تشویق به تأمین بازار داخلی کنند. همچنین ممکن است محدودیت‌ها و مقرراتی برای صادرات وجود داشته باشد.
- رقابت در بازار جهانی:
- بازار جهانی موز رقابتی است و کشورهای صادرکننده بزرگ مانند اکوادور، فیلیپین و کاستاریکا دارای مزیت‌های رقابتی نظیر هزینه‌های تولید کمتر، زیرساخت‌های بهتر و دسترسی آسان‌تر به بازارهای بین‌المللی هستند. این کشورها توانسته‌اند سهم عمده‌ای از بازار جهانی را به خود اختصاص دهند.
- شرایط اقلیمی و جغرافیایی:
- شرایط اقلیمی و جغرافیایی نیز نقش مهمی در تعیین توانایی یک کشور برای صادرات موز دارد. برخی از کشورها ممکن است برای تولید مقادیر زیادی موز مناسب باشند، اما برای نگهداری طولانی مدت و حمل و نقل به بازارهای دوردست با چالش‌هایی مواجه شوند.
بنابراین، ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی باعث می‌شود که تولیدکنندگان بزرگ موز لزوماً صادرکنندگان بزرگی نباشند. این کشورها بر تأمین نیازهای داخلی خود تمرکز می‌کنند و ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله زیرساخت، سیاست‌های تجاری، و رقابت جهانی، سهم کمتری در بازار صادرات داشته باشند.